महिलांच्या स्वस्थ आरोग्यासाठी नियमित मासिक पाळी येणे खूप महत्त्वाचे आहे. हिवाळ्यात काही महिलांना मासिक पाळी येण्यास त्रास होऊ लागतो. काही महिलांना मासिक पाळीत जास्त रक्तस्त्राव होतो तर काही महिलांचे तीव्र पोट दुखते. याशिवाय इतर काही कारणांमुळेही महिलांची मासिक पाळी थांबून जाते. ही स्थिती टाळण्यासाठी अनेक स्त्रिया औषधांचा अवलंब करतात पण ही औषधे त्यांच्या आरोग्यासाठी घातक ठरू शकतात. त्यामुळे महिलांनी त्यांची पाळी नैसर्गिकरित्या आणण्याचा प्रयत्न करायला हवा. विशेषतः तुमच्या दैंनदिन जीवनात आणि आहारात काही बदल करून तुम्ही मासिक पाळी न येण्याच्या समस्येवर मात करू शकता.
आज या लेखात आपण मासिक पाळी न येण्याची कारणे आणि त्यावरील उपाय या बद्दल जाणून घेनार आहोत.
मासिक पाळी न येणे किंवा बंद होणे म्हणजे काय? – Masik Pali Band Hone Mahiti
मासिक पाळी न येण्याला अमेनोरिया म्हणतात, म्हणजेच अमेनोरिया हे मासिक पाळी न येण्याचे वैद्यकीय नाव आहे.
मासिक पाळी न येणे म्हणजे तुमची मासिक पाळी थांबली आहे किंवा तुम्ही 14-16 वर्षांचे होईपर्यंत ती नैसर्गिकरित्या अजून सुरू झाली नाही. बर्‍याच प्रकरणांमध्ये, मासिक पाळी चुकणे हे चिंतेचे कारण नसते कारण काही मुलींना मासिक पाळी नेहमीपेक्षा थोड्या वेळाने सुरू होते आणि तुमची मासिक पाळी कधीतरी थांबणे हे सामान्य असते.
उदाहरणार्थ, तुम्ही गर्भवती असताना किंवा स्तनपान करत असताना किंवा रजोनिवृत्तीनंतर सुद्धा तुमची मासिक पाळी थांबते. काही प्रकारचे गर्भनिरोधक सुद्धा तुमची मासिक पाळी तात्पुरते थांबवू शकतात.
तथापि, मासिक पाळी न येणे हे कधीकधी अंतर्गत वैद्यकीय स्थितीचे लक्षण असू शकते. जसे कि,
- पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (पीसीओएस) Polycystic Ovary Syndrome – अशी स्थिती ज्याचा अर्थ असा होऊ शकतो की तुमची अंडाशय नियमितपणे ओव्ह्युलेट होत नाही (ओव्ह्युलेट)
- हायपोथॅलेमिक अमेनोरिया (Hypothalamic Amenorrhoea) – ज्यामध्ये मासिक पाळी नियंत्रित करणारा मेंदूचा भाग योग्यरित्या काम करणे थांबवतो (अति व्यायाम, जास्त वजन कमी होणे आणि तणावामुळे हे वाढू शकते)
- हायपरप्रोलॅक्टिनेमिया (Hyperprolactinaemia) – जिथे स्त्रीच्या रक्तात प्रोलॅक्टिन नावाच्या संप्रेरकाची असामान्य पातळी जास्त असते
- वेळेच्या आधी ओवरी च्या काम करण्यात बिघाड – जर रजोनिवृत्तीच्या वयाच्या (सामान्यत: वयाच्या 50 पर्यंत) स्त्रियांमध्ये नैसर्गिक रजोनिवृत्तीच्या वयाच्या आधी अंडाशय योग्यरित्या कार्य करणे थांबवतात.
मासिक पाळी न येण्याची कारणे जाणून घेऊया,
वाचा – Ovulation Signs In Marathi | स्त्री बीज फुटण्याची लक्षणे
मासिक पाळी न येण्याची कारणे – Masik Pali N Yenyachi Karne Marathi
हे बघा, महिलांना मासिक पाळी 15 दिवसांनी किंवा एकाच महिन्यात दोनदा मासिक पाळी येणे एक वेळ ठीक आहे परंतु मासिक पाळी याकडे दुर्लक्ष करून चालणार नाही. काही सामान्य कारण असतात जिथे, तुमची मासिक पाळी थांबणे हे अतिशय सामान्य आहे, तर काहीवेळा मासिक पाळी न येण्याचे कारण अंतर्गत आरोग्य समस्या देखील असू शकते. काही प्रकरणांमध्ये तर मासिक पाळी का येत नाही? याचे कारणच शोधले जाऊ शकत नाही.
- गर्भनिरोधक चा वापर
अनेकदा सावधानी न ठेवल्याने गर्भ राहून जातो आणि मग नको असलेली गर्भधारणा टाळण्यासाठी उपाय करताना महिला गर्भनिरोधक गोळ्या खातात. काही स्त्रिया ज्या गर्भनिरोधक इम्प्लांट, गर्भनिरोधक इंजेक्शन किंवा कमी सामान्यपणे, गर्भनिरोधक गोळी (कधीकधी ‘मिनी पिल’ म्हणतात) वापरतात त्यांची मासिक पाळी अनियमित असू शकते किंवा पूर्णपणे थांबते.
तुम्ही गर्भनिरोधकांच्या या पद्धती वापरणे बंद केल्यावर तुमची मासिक पाळी पुन्हा सुरू झाली पाहिजे, जरी काहीवेळा त्याचे परिणाम कायम असू शकतात.
तुम्ही सहा महिने किंवा त्याहून अधिक काळ या प्रकारचा गर्भनिरोधक वापरत नसाल आणि तरीही तुमची मासिक पाळी आली नसेल, तर सल्ल्यासाठी तुमच्या डॉक्टरांशी त्वरित संपर्क साधा.
- मधुमेह किंवा थायरॉईड
ज्या स्त्रियांना डायबिटीस असते त्यांना मासिक पाळी चुकण्याची शक्यता असते. थायरॉईड संप्रेरक देखील यामध्ये महत्वाची भूमिका बजावत असतात. जर शरीर पुरेसे थायरॉईड संप्रेरक तयार करत नसेल, तर ते संप्रेरक पातळी असंतुलन करू शकते, ज्यामुळे मासिक पाळी चुकू शकते.
हे देखील वाचा – मधुमेहाची माहिती – प्रकार, लक्षणे, कारणे, दुष्परिणाम, उपचार, टाळण्याचे उपाय, आहार तक्ता
- मासिक पाळी नैसर्गिकरित्या थांबणे
गर्भधारणेदरम्यान किंवा स्तनपान करताना मासिक पाळी थांबणे सामान्य असते आणि रजोनिवृत्ती दरम्यान म्हणजेच जेव्हा अंडाशय नियमितपणे अंडी तयार करणे थांबवते, (साधारणपणे 50 वर्षांच्या आसपास) ते कमी होते.
- कोणतीही वैद्यकीय स्थिती
काही वैद्यकीय परिस्थिती देखील आहेत ज्यामुळे मासिक पाळी चुकू शकते. या परिस्थितींच्या घटनेवर अवलंबून, त्यांचा अर्थ असा असू शकतो की एखाद्या मुलीला अपेक्षित वयानुसार मासिक पाळी सुरू होत नाही (प्राथमिक अमेनोरिया), किंवा ज्या मुलीला किंवा स्त्रीला प्रथम मासिक पाळी येते, नंतर थांबते (दुय्यम) अमेनोरिया).
- गरोदर राहणे
बऱ्याचदा गर्भधारणेची लक्षणे दिसल्यापासून महिलांमध्ये बदल दिसून यायला लागतात. मासिक पाळी न येण्याचे एक आश्चर्यकारक पण सामान्य कारण म्हणजे गरोदर राहणे, ज्याची कदाचित तुम्हाला कल्पनाही नसेल. जेव्हा गर्भनिरोधक पद्धत तुमच्या माहितीशिवाय अपयशी ठरते तेव्हा असे अनेकदा घडते.
गर्भधारणा आणि स्तनपानाच्या बाबतीत, तुमची मासिक पाळी अखेरीस परत येईल. रजोनिवृत्तीनंतर, मासिक पाळी येणे पूर्णपणे थांबते.
- हार्मोनल असंतुलन
ज्या मुलींना पहिल्यांदा मासिक पाळी येते आणि ज्या स्त्रिया रजोनिवृत्तीच्या वयाच्या आहेत, त्यांचे हार्मोन्स असंतुलित होत राहतात, ज्यामुळे त्यांना कधीकधी मासिक पाळी येत नाही. गर्भनिरोधक गोळ्यांच्या अतिवापरामुळे मासिक पाळी न येण्याची समस्या देखील उद्भवू शकते. याशिवाय काही प्रकारच्या ट्यूमरमुळे हार्मोन्स असंतुलित होतात आणि स्त्रीला मासिक पाळी येत नाही.
- अधिक व्यायाम करणे
जर तुम्ही खूप व्यायाम करत असाल किंवा अॅथलीट असाल, तर तुम्हाला मासिक पाळी न येण्याची समस्या असू शकते. त्यामुळे महिलांमध्ये ऊर्जेची कमतरता आणि हाडे कमकुवत होण्याची समस्याही उद्भवते.
- शारीरिक विकासात्मक विलंब
मुलींना 12 व्या वर्षी मासिक पाळी सुरू होते. काही मुलींना त्यांची पहिली मासिक पाळी काही काळासाठी येत नाही, विशेषत: जर असे त्यांच्या आई किंवा मोठ्या बहिणींसोबत सुद्धा घडले असेल तर.
यात सहसा काळजी करण्यासारखे काही नसते, कारण यातील बहुतेक मुलींना 16-18 वर्षांच्या वयापर्यंत मासिक पाळी सुरू होते.
पॉलीसिस्टिक ओव्हेरियन सिंड्रोम किंवा PCOS (स्त्रियांमध्ये पुरूष लैंगिक हार्मोन्सचे जास्त उत्पादन), अंडाशयांचे बिघडलेले कार्य आणि अंडाशयातील गाठी किंवा लहान गळू ही मासिक पाळी न येण्याची सर्वात सामान्य कारणे आहेत. या कारणांमुळे महिलांच्या मासिक पाळीवर परिणाम होतो, त्याचप्रमाणे गर्भधारणा होण्यातही समस्या निर्माण होतात.
मासिक पाळी न येण्याचे जोखीम घटक कोणते आहेत?
वर दिलेल्या कारणांच्या आधारे, खालील परिस्थितींमध्ये sessions गमावण्याचा धोका आहे –
- मासिक पाळी सुरू होण्याचे वय किंवा रजोनिवृत्तीचे वय.
- अंडाशयात सिस्ट असणे किंवा कुटुंबातील एखाद्याला PCOS असल्यास.
- हार्मोन थेरपी घेणे.
- लठ्ठपणा किंवा जास्त वजन.
- अधिक व्यायाम करणे
- आहार नीट नसणे.
- मधुमेह असणे
हे देखील वाचा – मासिक पाळी नंतर किती दिवसांनी संबंध ठेवावे किंवा मासिक पाळी नंतर गर्भधारणा कधी होते?
मासिक पाळी न आल्यास काय करावे? – Masik Pali n Alyas Kay Karave Marathi
भारतात अनेक महिलांना मासिक पाळीच्या विकारांचा सामना करावा लागतो. याचे मुख्य कारण म्हणजे अस्वास्थ्यकर अन्न खाणे, ज्यामुळे वजन वाढते. वाढत्या वजनामुळे पिरियड्स चुकणे आणि मग त्यासंबंधित अनेक समस्या महिलांना उद्भवतात. खेड्यापाड्यात किंवा लहान शहरात राहणाऱ्या महिलांनाही मासिक पाळीच्या विकारांचा त्रास होतो कारण त्यांना याची कल्पना नसते. या समस्या टाळता याव्यात यासाठी गावात जनजागृती कार्यक्रम राबवले जात आहेत.
मासिक पाळी न येण्यावर उपाय – Masik Pali n Yenyavar Upay Marathi
खाली काही टिप्स आहेत ज्या तुम्हाला तुमची मासिक पाळी न येण्याची समस्या टाळण्यास मदत करू शकतात –
- जास्त काळ संप्रेरक गोळ्या घेऊ नका.
- तंदुरुस्त राहण्यासाठी दररोज काही व्यायाम किंवा योगासने करा जेणेकरून तुमचे वजन वाढणार नाही. (वजन कमी करण्यासाठी डाएट प्लॅन)
- तुमच्या आजूबाजूच्या लहान मुलींना मासिक पाळीशी संबंधित समस्यांबद्दल जागरूक करा जेणेकरून त्या त्या टाळू शकतील.
- ज्या स्त्रिया खेळ खेळतात किंवा क्रीडापटू आहेत त्यांनी चांगला आहार घ्यावा आणि जास्त कॅलरी वापरल्या पाहिजेत.
- जर तुम्ही तणावग्रस्त असाल, तर ध्यान करा, योग करा आणि अशा तंत्रांचा अवलंब करा ज्यामुळे तुमचे मन शांत राहते आणि तुम्हाला आराम मिळतो. यासाठी तुम्ही समुपदेशकाकडेही जाऊ शकता.
- आपल्या शुगर आणि थायरॉईड पातळीचा मागोवा ठेवा.
- ज्या महिलांना PCOS आहे त्यांना मासिक पाळी चुकण्याची जास्त शक्यता असते, यासाठी तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
मासिक पाळी येण्यासाठी घरगुती उपाय पुढीलप्रमाणे – Masik Pali Yenyasathi Gharguti Upay Marathi
प्रत्येकाच्या शरीराची रचना वेगळी असते. अशा परिस्थितीत अनेक वेळा स्त्रिया त्यांच्या मासिक पाळीबद्दल खूप अस्वस्थ होतात कारण वेळ निघून गेल्यावरही मासिक पाळी येत नाही. अशा परिस्थितीत, अस्वस्थ होण्याऐवजी किंवा कोणतेही बाह्य औषध घेण्याऐवजी, काही घरगुती उपाय करून तुम्ही तुमची मासिक पाळी सहज आणू शकता.
अनेक वेळा औषध घेऊन शरीराला इजा होते. मासिक पाळी तर येतेच पण सोबतच जास्त रक्तस्त्राव, वेदना इत्यादी अनेक समस्याही येतात. अशा परिस्थितीत समस्यांना सामोरे जाण्याऐवजी तुम्ही तुमच्या स्वयंपाकघरात असलेल्या काही गोष्टींचे नियमित सेवन केल्यास तुमचे काम सहज होईल. पुढील स्लाइड्सवरून जाणून घ्या, कोणत्या गोष्टींमुळे तुमची थांबलेली पाळी येईल आणि तुम्हाला कोणतीही समस्या होणार नाही.
मासिक पाळी येण्यासाठी घरगुती उपाय पुढीलप्रमाणे –
जेव्हा मासिक पाळी येत नाही तेव्हा आल्याचे सेवन सुरू करा. आले अनियमित मासिक पाळी वेळेवर आणते. एक चमचा आले एक कप पाण्यात टाकून थोडावेळ उकळा, त्यात थोडी साखर घाला आणि हे मिश्रण दिवसातून थोडेसे तीन वेळा घ्या. जर तुम्हाला हे मिश्रण घेण्यास काही त्रास होत असेल तर सकाळी गुळासोबत आले खाणे देखील तुमच्यासाठी फायदेशीर ठरेल. तुमची पाळी येईल.
महिलांची थांबलेली मासिक पाळी आणण्यासाठी कोथिंबीर धने खूप उपयुक्त आहे. एक चमचा कोथिंबीर दोन कप पाण्यात उकळा. पाणी एक वाटी राहिल्यावर गॅस बंद करून चांगले गाळून घ्या. हे पाणी दिवसातून तीन वेळा प्या. समान नियमाने याचे सेवन करत राहिल्यास मासिक पाळी येण्यासाठी ते खूप प्रभावी ठरेल. अनादी काळापासून, स्त्रिया मासिक पाळी नियमित करण्यासाठी हा उपाय वापरत आहेत.
- दालचिनी –
दालचिनी प्रत्येकाच्या स्वयंपाकघरात असते कारण ती डाळी आणि भाज्यांची चव वाढवण्यासाठी वापरली जाते, परंतु जर तुमची मासिक पाळी जास्त दिवस येत नसेल तर दालचिनीचे सेवन करा. त्यामुळे तुमच्या शरीरात सहज उष्णता निर्माण होईल. ते घेण्यासाठी एक ग्लास कोमट दूध घ्या आणि त्यात त्याची पावडर मिसळा. हा उपाय तुमच्यासाठी खूप उपयुक्त ठरेल आणि लवकरच तुमची मासिक पाळी येईल.
- गूळ आणि सेलेरी –
ज्या महिलांची मासिक पाळी थांबली असेल त्यांनी सेलरी दाण्यांसोबत गूळ खा. मासिक पाळी सुरू होण्यासाठी एक चमचा गूळ आणि एक चमचा सेलरी बिया एका ग्लास पाण्यात उकळा. मासिक पाळी येत नसेल तर हे पाणी रोज सकाळी रिकाम्या पोटी प्या. असे केल्याने तुमची थांबलेली पाळी येईल. याचे सेवन केल्याने तुम्हाला मासिक पाळीच्या वेळी वेदना कमी होतात.
हळद ही एक उबदार औषधी वनस्पती देखील मानली जाते. हे मासिक पाळी आणि संबंधित हार्मोन्सचे नियमन करण्यास मदत करते. महिलांनी रोज रात्री एक ग्लास दुधात हे मिश्रण प्यायल्यास खूप फायदा होतो.
बडीशेपमध्ये अँटिस्पास्मोडिक घटक असतात जे मासिक पाळी नियमित ठेवण्यास मदत करतात. यासोबतच हे महिला सेक्स हार्मोन्सवरही नियंत्रण ठेवते. दोन चमचे एका जातीची बडीशेप घ्या आणि एका ग्लास पाण्यात रात्रभर भिजवून ठेवा. दुसऱ्या दिवशी सकाळी पाणी गाळून प्या.
मासिक पाळी न आल्यास काय करावे? जाणून घ्या विडिओ च्या माध्यमातून
FAQ – मासिक पाळी न येण्याचे कारण आणि उपाय
मासिक पाळी चुकल्यावर महिला विविध प्रश्न विचारतात, ज्याचे उत्तर जाणून घेणे त्यांच्यासाठी महत्त्वाचे आहे. खाली असे काही सामान्य प्रश्न आहेत –
प्रश्न. वजन वाढल्यामुळे माझी मासिक पाळी चुकू शकते का?
उत्तर – वजन वाढणे किंवा कमी होणे या दोन्हीमुळे तुमची मासिक पाळी चुकू शकते. कमी कालावधीत तुमचे जितके जास्त वजन वाढेल तितकी तुमची मासिक पाळी चुकण्याची शक्यता जास्त आहे कारण अचानक वाढलेल्या वजनामुळे तुमचे हार्मोन्स असंतुलित होतात.
प्रश्न. मला या महिन्यात मासिक पाळी आली नाही, याचा अर्थ मी गरोदर आहे का?
उत्तर – मासिक पाळी न येण्याचे मुख्य कारण म्हणजे गर्भधारणा, जरी इतर अनेक कारणे असू शकतात. जर तुम्ही असुरक्षित संभोग केला असेल तर तुम्ही गर्भवती असू शकता. हे तपासण्यासाठी तुम्ही घरीच गर्भधारणा चाचणी घेऊ शकता. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, मासिक पाळी न येण्याची समस्या तणाव किंवा हार्मोनल असंतुलनामुळे होते. तुम्ही स्त्रीरोगतज्ञाकडे जाऊन तपासणी करून घ्यावी.
प्रश्न. मासिक पाळी न येण्याचे कारण काही आजार असू शकतो का?
उत्तर – तसे, मासिक पाळी न येण्याचे सामान्य कारण म्हणजे तणाव किंवा संप्रेरक असंतुलन. तथापि, पीसीओएस, मधुमेह आणि थायरॉईड यांसारख्या विशिष्ट आजारांमुळे देखील हे होऊ शकते.
प्रश्न – मी नुकतीच आय-पिल घेतली होती आणि या महिन्यात माझी तारीख येऊनही मला मासिक पाळी आली नाही. ते आय-पिलमुळे आहे का?
उत्तर – हे शक्य आहे की I-Tablet मुळे तुम्हाला मासिक पाळी येऊ शकत नाही कारण I-Tablet तुमच्या मासिक पाळीवर परिणाम करते. अनेक महिलांना आय-पिल घेतल्यानंतर कमी रक्तस्त्राव होतो आणि अनेक महिलांना मासिक पाळी येत नाही. काळजी करण्यासारखे काही नाही.
प्रश्न -सेक्स केल्याने मासिक पाळी न येण्याची समस्या उद्भवते का?
उत्तर – जर तुम्ही कंडोम वापरला असेल, तर सेक्समुळे मासिक पाळी सुटण्याची शक्यता नाही. हे तेव्हाच घडते जेव्हा तुम्ही असुरक्षित लैंगिक संबंध ठेवले आणि तुम्ही गर्भवती असाल.
प्रश्न. मी अलीकडेच ऑफिसला जायला सुरुवात केली आहे आणि मला या महिन्यात मासिक पाळी आली नाही. हे कामाच्या ताणामुळे असू शकते का?
उत्तर – होय, जसे आम्ही तुम्हाला सांगितले आहे की कोणत्याही प्रकारच्या तणावामुळे किंवा चिंतेमुळे तुम्हाला तुमची मासिक पाळी चुकण्याची समस्या होऊ शकते. यासाठी तुम्ही योग किंवा ध्यान करू शकता किंवा एखाद्या चांगल्या समुपदेशकाशीही बोलू शकता.
Disclaimer –
३६०मराठीच्या आरोग्य आणि फिटनेस श्रेणीमध्ये प्रकाशित झालेले सर्व लेख हे वैयक्तिक अभ्यासानुसार बनवले गेलेले असतात. हा लेख तयार करताना सर्व सूचनांचे पालन केले आहे. संबंधित लेख वाचकाचे ज्ञान आणि जागरूकता वाढवण्यासाठी तयार करण्यात आला आहे. 360marathi लेखातील माहिती आणि माहितीसाठी दावा करत नाही किंवा कोणतीही जबाबदारी घेत नाही. वरील लेखात नमूद केलेले संबंधित अस्वीकरण- रोगाबद्दल अधिक तपशीलांसाठी तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.